راه‌های موثر برای درمان آرتروز انگشت شست دست
آرتروز انگشت شست دست نوعی از آرتروز است که مفصل قاعده انگشت شست (مفصل بین استخوان متاکارپ و استخوان تراپزیوم در مچ دست) را درگیر می‌کند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که غضروف محافظت‌کننده بین استخوان‌ها تحلیل می‌رود و موجب اصطکاک و ساییدگی در مفصل می‌شود.
علائم آرتروز انگشت شست
- درد: در ناحیه قاعده انگشت شست که با فعالیت‌هایی مانند باز کردن درب، نوشتن یا گرفتن اشیاء تشدید می‌شود.
- تورم و سفتی: مفصل قاعده انگشت شست ممکن است ملتهب شود.
- کاهش حرکت: کاهش دامنه حرکتی انگشت شست.
- ضعف: کاهش توانایی در انجام کارهایی که نیاز به فشار دادن یا گرفتن دارند.
- صدای تق‌تق یا خرد شدن: هنگام حرکت مفصل ممکن است صدایی شنیده شود.
راه تشخیص آرتروز انگشت شست
تشخیص آرتروز انگشت شست دست با معاینه فیزیکی و استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری صورت می‌گیرد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک علائم بیمار را بررسی کرده و به دنبال نشانه‌های التهاب، تورم یا توده‌های قابل مشاهده در ناحیه مفصل انگشت شست می‌گردد. یکی از روش‌های مهم در تشخیص، حرکت دادن انگشت شست تحت فشار بر روی مفصل مچ است. اگر این حرکت باعث ایجاد صدای ساییده شدن، درد یا حس اصطکاک شود، نشانه‌ای از فرسایش غضروف و ساییدگی استخوان‌ها به یکدیگر است.
برای تأیید تشخیص، پزشک از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده می‌کند. این تصاویر می‌توانند علائمی مانند وجود خارهای استخوانی، تحلیل رفتن غضروف، و کاهش فضای مفصلی را نشان دهند، که همگی از نشانه‌های اصلی آرتروز مفصل انگشت شست محسوب می‌شوند.
درمان آرتروز انگشت شست از طریق دارو
برای درمان آرتروز انگشت شست دست، داروها می‌توانند نقش مهمی در کاهش درد و بهبود علائم ایفا کنند. پزشک ممکن است بسته به شدت علائم و نیاز بیمار، از انواع مختلفی از داروها استفاده کند:
داروهای موضعی:
- کرم‌ها یا ژل‌هایی مانند کپسایسین یا دیکلوفناک روی پوست مفصل آسیب‌دیده قرار می‌گیرند. این داروها به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند و اثرات جانبی سیستمیک کمتری نسبت به داروهای خوراکی دارند.
مسکن‌های بدون نسخه:
- داروهای رایج ضد درد مانند استامینوفن (تیلنول) می‌توانند برای دردهای خفیف تا متوسط مفید باشند.
- ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن سدیم (Aleve) از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) هستند که علاوه بر کاهش درد، به کاهش التهاب در ناحیه مفصل نیز کمک می‌کنند.
مسکن‌های تجویزی:
- در صورتی که درد شدیدتر باشد، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری مانند سلکوکسیب (Celebrex) تجویز کند. این داروها نیز از دسته NSAIDs هستند و می‌توانند در کاهش التهاب و درد مؤثر باشند.
ترامادول:
- در مواردی که درد به شدت مزمن و طاقت‌فرسا است، پزشک ممکن است ترامادول را تجویز کند. ترامادول یک داروی ضددرد قوی است که عملکرد آن با تأثیرگذاری بر سیستم عصبی مرکزی برای کنترل درد است، اما به دلیل خطر اعتیاد باید با احتیاط مصرف شود.
درمان آرتروز انگشت شست از طریق آتل یا شست بند
استفاده از آتل یکی از روش‌های محافظه‌کارانه برای درمان آرتروز انگشت شست دست است. آتل با ایجاد حمایت برای مفصل آسیب‌دیده، به کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل کمک می‌کند. در این روش، مفصل شست و مچ به وسیله آتل ثابت شده و حرکات آن‌ها محدود می‌شود.
نحوه اقدام با استفاده از آتل:
کاهش درد:
- آتل با جلوگیری از حرکت‌های مکرر یا نادرست مفصل، فشار بر روی ناحیه آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد. این کاهش فشار به طور مؤثری از تشدید درد جلوگیری می‌کند.
تشویق به موقعیت صحیح مفصل:
- آتل نه تنها از حرکت‌های غیرطبیعی مفصل جلوگیری می‌کند، بلکه به شما کمک می‌کند تا هنگام انجام وظایف روزانه، مفصل شست خود را در موقعیت مناسب و صحیح قرار دهید. این امر از وارد شدن فشار اضافی به مفصل جلوگیری کرده و از پیشرفت آرتروز ممانعت می‌کند.
استراحت دادن به مفصل:
- آتل به مفصل فرصت استراحت می‌دهد. استفاده از آتل در طول شب یا حتی در روز، به مفصل زمان می‌دهد تا بهبود یابد و فشارهای مداوم کاهش پیدا کند. این استراحت به کنترل علائم و جلوگیری از افزایش آسیب مفصلی کمک می‌کند.
استفاده از آتل:
- زمان استفاده: پزشک ممکن است توصیه کند که آتل را فقط در طول شب یا به‌طور مداوم در طول روز و شب بپوشید، بسته به شدت درد و آسیب.
- نوع آتل: آتل‌های شست به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم مفصل شست و هم مفصل مچ را پشتیبانی کنند.
در کل، استفاده از آتل روشی کم‌تهاجمی و مؤثر برای مدیریت درد و محافظت از مفصل انگشت شست در برابر آسیب بیشتر است.
درمان آرتروز انگشت شست از طریق تزریقات
تزریق کورتیکواستروئید یکی از روش‌های مؤثر و غیرجراحی برای درمان آرتروز انگشت شست دست است. این روش معمولاً زمانی توصیه می‌شود که استفاده از مسکن‌ها و آتل به تنهایی کافی نباشد و علائم بیمار همچنان ادامه داشته باشد.
نحوه اقدام از طریق تزریقات:
تزریق کورتیکواستروئید:
- کورتیکواستروئیدها داروهایی با خواص ضدالتهابی قوی هستند که به‌طور مستقیم به مفصل شست تزریق می‌شوند. هدف اصلی این تزریق، کاهش التهاب و تسکین درد است که به بیمار کمک می‌کند علائم بیماری را برای مدتی بهبود ببخشد.
تسکین موقت درد:
- کورتیکواستروئیدها می‌توانند به‌سرعت درد را کاهش دهند و تا چندین هفته یا حتی ماه‌ها تسکین موقت ارائه دهند. با این حال، این اثرات موقتی هستند و ممکن است پس از مدتی نیاز به تکرار تزریق باشد.
کاهش التهاب:
- با کاهش التهاب در ناحیه مفصل، تورم و سفتی مفصل نیز کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند دامنه حرکتی انگشت شست را بهبود بخشد و از تشدید بیماری جلوگیری کند.
ملاحظات:
- تعداد دفعات تزریق کورتیکواستروئید به دلیل خطرات جانبی محدود است. تزریق‌های مکرر می‌توانند باعث تضعیف بافت‌ها، غضروف و استخوان شوند. بنابراین پزشک ممکن است این روش را به‌عنوان یک گزینه کوتاه‌مدت در نظر بگیرد.
عمل جراحی برای آرتروز انگشت شست
عمل جراحی یکی از گزینه‌های درمانی برای آرتروز انگشت شست دست است که زمانی توصیه می‌شود که سایر روش‌های درمانی مانند دارو، آتل، یا تزریقات موثر نباشند یا بیمار دچار مشکلات جدی در حرکت و عملکرد انگشت شست شده باشد. جراحی‌های مختلفی برای درمان این وضعیت وجود دارد، که هر کدام بسته به شدت آرتروز و نیاز بیمار انتخاب می‌شوند.
انواع روش‌های جراحی:
فیوژن مفصل (آرترودزیس):
- در این روش، استخوان‌های مفصل آسیب‌دیده به‌طور دائمی به هم جوش داده می‌شوند. این عمل باعث می‌شود که مفصل دردناک دیگر حرکت نکند، اما قادر است بدون درد وزن را تحمل کند. هرچند این روش باعث از دست رفتن انعطاف‌پذیری مفصل می‌شود، اما برای بیمارانی که به دنبال ثبات و کاهش درد هستند، مناسب است.
استئوتومی:
- در استئوتومی، استخوان‌های مفصل تغییر مکان داده می‌شوند تا ناهنجاری‌های مفصل اصلاح شود. این روش به بهبود عملکرد مفصل و کاهش درد کمک می‌کند و برای بیمارانی که ساختار مفصل آن‌ها به‌هم ریخته است، کاربرد دارد.
تراپزیکتومی:
- این روش شامل برداشتن یکی از استخوان‌های کوچک مفصل شست به نام ذوزنقه است. با حذف این استخوان، درد کاهش می‌یابد و فضای مفصلی آزاد می‌شود، که می‌تواند به بهبود حرکت مفصل کمک کند.
تعویض مفصل (آرتروپلاستی):
- در تعویض مفصل، تمام یا بخشی از مفصل آسیب‌دیده برداشته شده و با یک پیوند تاندون از خود بیمار جایگزین می‌شود. این روش به بیمار اجازه می‌دهد تا انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد و از درد رهایی یابد. آرتروپلاستی معمولاً برای بیمارانی که خواهان حفظ حرکت مفصل هستند مناسب است.
روند بهبودی پس از جراحی:
- پس از جراحی، ممکن است بیمار تا شش هفته از گچ یا آتل برای محافظت از مفصل و جلوگیری از حرکت استفاده کند.
- پس از برداشتن گچ، فیزیوتراپی برای تقویت دست و بازگرداندن دامنه حرکتی ضروری است.
درمان آرتروز از طریق روش‌های خانگی
برای تسکین درد و بهبود تحرک مفاصل در آرتروز انگشت شست دست، روش‌های خانگی و تغییراتی در سبک زندگی می‌توانند کمک‌کننده باشند. این راه‌ها معمولاً در کنار درمان‌های پزشکی به کار گرفته می‌شوند و به مدیریت بهتر علائم کمک می‌کنند.
روش‌های خانگی و تغییرات در سبک زندگی:
استفاده از تجهیزات تطبیقی:
- اصلاح ابزارهای دستی و استفاده از وسایل مخصوص می‌تواند به کاهش فشار روی مفاصل کمک کند. ابزارهایی مانند شیشه بازکن‌های مخصوص، کلید چرخان و زیپ‌های بزرگ برای افرادی که قدرت دست محدودی دارند طراحی شده‌اند و استفاده از آن‌ها باعث می‌شود که فشار کمتری به مفصل انگشت شست وارد شود.
- تغییر دستگیره درب‌ها: تعویض دستگیره‌های سنتی که نیاز به گرفتن با انگشت شست دارند با دستگیره‌های اهرمی باعث کاهش فشار روی مفاصل می‌شود.
استفاده از سرما و گرما:
- سرما: استفاده از کمپرس یخ به مدت 5 تا 15 دقیقه، چندین بار در روز، به کاهش التهاب، تورم و درد مفاصل کمک می‌کند.
- گرما: برای برخی از افراد، اعمال گرما (مانند استفاده از پد گرمایی یا آب گرم) می‌تواند در تسکین درد مؤثرتر از سرما باشد. گرما به شل شدن عضلات اطراف مفصل کمک کرده و باعث کاهش درد می‌شود.
آمادگی قبل از ملاقات با پزشک:
- یادداشت علائم: تمامی علائم خود را بنویسید، حتی علائمی که ممکن است مستقیماً به انگشت شست مربوط نباشند.
- اطلاعات کلیدی پزشکی: سابقه آسیب‌های مفصلی یا سایر شرایط پزشکی را با پزشک خود در میان بگذارید.
- تهیه فهرست داروها: فهرستی از داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید تهیه کنید.
- همراه داشتن یک نفر: از یکی از دوستان یا اقوام خود بخواهید شما را در ملاقات با پزشک همراهی کند تا به یادآوری صحبت‌های پزشک کمک کند.
خلاصه کلام
درمان آرتروز انگشت شست شامل روش‌های متعددی است که از مراقبت‌های خانگی تا جراحی متغیر است. استفاده از داروهای موضعی و خوراکی، آتل برای کاهش حرکت مفصل، تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب، و در موارد شدیدتر، جراحی می‌تواند موثر باشد. روش‌های خانگی مانند استفاده از ابزارهای تطبیقی، اعمال سرما یا گرما و آماده‌سازی برای ملاقات با پزشک نیز به مدیریت بهتر علائم کمک می‌کند. انتخاب درمان مناسب بستگی به شدت بیماری و نیازهای فردی بیمار دارد و با مشورت پزشک انجام می‌شود.
