زخم دیابتی از کجا شروع می شود؟

زخم دیابتی یکی از عوارض شایع بیماری دیابت است که می‌تواند به‌سرعت پیچیده شود و درمان آن نیازمند دقت و مراقبت ویژه است. این زخم‌ها اغلب در پاها و انگشتان پا ایجاد می‌شوند و به‌دلیل کاهش جریان خون و اختلال در حس بدن به‌راحتی قابل تشخیص نیستند. امروز میخوایم در این وبلاگ درباره زخم های دیابتی صحبت کنیم.

زخم دیابتی چیست؟

زخم دیابتی نوعی زخم مزمن است که در بیماران مبتلا به دیابت به‌ویژه در پاها و اندام‌های تحتانی ایجاد می‌شود. این زخم‌ها ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف هستند که به دلیل مشکلات ناشی از دیابت بوجود می‌آیند. در این بیماران، کنترل نامناسب قند خون باعث آسیب به اعصاب و عروق خونی می‌شود. آسیب به اعصاب (نورپاتی دیابتی) می‌تواند منجر به کاهش حساسیت در نواحی مختلف بدن، به ویژه پاها، شود که این کاهش حساسیت سبب عدم احساس درد و آسیب‌های پوستی می‌شود.

دلایل ایجاد زخم دیابتی

زخم‌های دیابتی به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند که اغلب ناشی از تأثیرات منفی دیابت بر بدن هستند. این دلایل شامل مشکلات مربوط به گردش خون، آسیب به اعصاب، و اختلالات ایمنی بدن می‌باشند. در اینجا به توضیح این عوامل می‌پردازیم: افزایش قند خون و تأثیر آن بر عروق خونی در بیماران دیابتی، سطح بالای قند خون به مرور زمان باعث آسیب به دیواره رگ‌های خونی می‌شود. این آسیب می‌تواند به تنگ شدن رگ‌ها (آترواسکلروز) و کاهش جریان خون در نواحی مختلف بدن، به‌ویژه پاها، منجر شود. کاهش گردش خون به این مناطق موجب کاهش تأمین اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌ها می‌شود که فرآیند ترمیم زخم را کند کرده و موجب ایجاد زخم‌های مزمن می‌شود.

آسیب به اعصاب (نورپاتی دیابتی)

یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد زخم دیابتی آسیب به اعصاب است که به آن نورپاتی دیابتی گفته می‌شود. در این حالت، اختلالات عصبی باعث از دست دادن احساس در پوست و بافت‌های نرم می‌شوند. به همین دلیل، بیماران دیابتی به راحتی نمی‌توانند درد یا آسیب‌های جزئی که می‌تواند منجر به زخم شود را احساس کنند. این مسئله باعث می‌شود که آسیب‌های پوستی به‌راحتی بوجود بیایند و بدون توجه به آن‌ها به زخم‌های عمیق و مزمن تبدیل شوند.

اختلال در سیستم ایمنی بدن

دیابت باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می‌شود. این امر به معنای کاهش توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها و التیام زخم‌ها است. در بیماران دیابتی، بدن نمی‌تواند به‌طور مؤثر با عفونت‌های ناشی از زخم‌ها مقابله کند، که موجب گسترش عفونت و کندی روند بهبود می‌شود.

افزایش احتمال عفونت

یکی دیگر از دلایل ایجاد زخم دیابتی، احتمال بالاتر عفونت در بیماران مبتلا به دیابت است. سطوح بالای قند خون محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که زخم‌ها سریع‌تر عفونت کنند. همچنین، کاهش جریان خون در نواحی آسیب‌دیده باعث می‌شود که بدن نتواند به‌طور مؤثر عفونت را از بین ببرد.

فشار و اصطکاک مداوم

فشار و اصطکاک مداوم بر روی پاها، به‌ویژه در مناطقی که حساسیت به دلیل آسیب‌های عصبی کاهش یافته است، می‌تواند موجب ایجاد زخم‌های دیابتی شود. این فشار ممکن است ناشی از کفش‌های نامناسب، راه رفتن بیش از حد، یا ایستادن طولانی‌مدت باشد. این زخم‌ها به‌ویژه در بیمارانی که حساسیت کمتری دارند، به‌راحتی ایجاد می‌شوند و به دلیل مشکلات گردش خون به سختی بهبود می‌یابند.

عوامل محیطی و مراقبت ناکافی از پاها

عدم مراقبت صحیح از پاها در بیماران دیابتی می‌تواند به ایجاد زخم‌های دیابتی منجر شود. شستشوی نادرست پاها، خشک شدن پوست، یا استفاده از کفش‌های نامناسب می‌تواند به آسیب‌های پوستی منجر شود که به زخم‌های دیابتی تبدیل می‌شود. این زخم‌ها به دلیل کاهش جریان خون و ضعف سیستم ایمنی بدن، به سختی بهبود می‌یابند. تمامی این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا احتمال ایجاد زخم‌های دیابتی را افزایش دهند و روند بهبود این زخم‌ها را پیچیده و زمان‌بر کنند. بیشتر بدانید :بهترین زمان برای تست قند خون

علائم زخم دیابتی

زخم‌های دیابتی معمولاً با نشانه‌هایی خاص در نواحی مختلف بدن، به ویژه پاها، شایع می‌شوند. این زخم‌ها به دلیل آسیب‌های ناشی از دیابت به عروق خونی و اعصاب به‌طور خاص ایجاد می‌شوند. علائم زخم‌های دیابتی می‌تواند بسته به شدت آسیب و موقعیت زخم متفاوت باشد. در اینجا به بررسی علائم شایع این نوع زخم‌ها پرداخته می‌شود:

1. تغییرات پوستی

   یکی از اولین نشانه‌های زخم دیابتی تغییرات در پوست است. این تغییرات ممکن است شامل قرمزی، تورم یا خشکی پوست باشد. در برخی موارد، پوست ناحیه آسیب‌دیده نازک شده و می‌تواند دچار ترک‌خوردگی یا بریدگی شود. این آسیب‌ها می‌تواند به زخم‌های عمیق و خونریزی‌کننده تبدیل شود.

2. زخم‌های باز و ترشحات

   زخم‌های دیابتی معمولاً باز و عمیق هستند. این زخم‌ها اغلب در نقاطی از بدن مانند کف پا، انگشتان یا پاشنه پا ظاهر می‌شوند. در صورتی که زخم عفونی شود، ممکن است ترشحات زرد یا سبز رنگ از آن خارج شود. این ترشحات نشان‌دهنده وجود عفونت است که نیاز به درمان فوری دارد.

3. تورم و درد

   در صورت عفونت یا التهاب در اطراف زخم، ناحیه آسیب‌دیده ممکن است دچار تورم شود. این تورم به‌ویژه در نواحی پا و مچ پا شایع است. علاوه بر تورم، درد شدیدی نیز می‌تواند وجود داشته باشد که معمولاً با فشار یا حرکت ناحیه زخم افزایش می‌یابد. این درد معمولاً ناشی از عفونت یا آسیب به بافت‌های عمیق است.

4. احساس گرما در ناحیه زخم

   زخم‌های دیابتی معمولاً با گرمای زیادی در ناحیه آسیب‌دیده همراه هستند. این احساس گرما معمولاً به دلیل التهاب یا عفونت است. افزایش دما در اطراف زخم می‌تواند نشان‌دهنده گسترش عفونت یا واکنش بدن به آسیب باشد.

5. عدم بهبود زخم

   یکی از علائم اصلی زخم‌های دیابتی، کند بودن روند بهبودی است. این زخم‌ها به دلیل مشکلات در گردش خون، کاهش حساسیت و اختلال در سیستم ایمنی بدن به‌طور معمول به‌طور آهسته‌تر از زخم‌های معمولی بهبود می‌یابند. اگر زخم دیابتی بیش از حد معمول طول بکشد تا بهبود یابد، می‌تواند نشانه‌ای از عفونت یا عدم کنترل مناسب قند خون باشد.

6. عفونت و بوی ناخوشایند

   یکی از علائم رایج در زخم‌های دیابتی، بوی ناخوشایند یا بد بو است که معمولاً ناشی از عفونت باکتریایی است. این بوی بد می‌تواند ناشی از ترشحات عفونی یا فساد بافت‌های مرده باشد. در صورتی که بوی بد از زخم به مشام برسد، احتمالاً عفونت به مرحله جدی‌تری رسیده است.

7. زخم‌های متعدد و مزمن

   در بیماران دیابتی، زخم‌ها معمولاً به‌طور مکرر باز می‌شوند و در برخی موارد تبدیل به زخم‌های مزمن می‌شوند. این زخم‌ها ممکن است در ابتدا کوچک و سطحی باشند، اما در صورتی که درمان نشوند، می‌توانند به زخم‌های عمیق‌تر و مقاوم‌تر تبدیل شوند که به مدت طولانی بهبود نمی‌یابند.

8. احساس بی‌حسی یا کاهش حساسیت

   در برخی موارد، به‌ویژه در بیماران مبتلا به نورپاتی دیابتی، احساس بی‌حسی در نواحی آسیب‌دیده بدن شایع است. این کاهش حساسیت می‌تواند باعث شود که بیمار هیچ دردی را در زمان ایجاد زخم احساس نکند و از آن بی‌خبر بماند. این بی‌حسی می‌تواند به تشدید آسیب و ایجاد زخم‌های عمیق منجر شود.

9. رنگ‌پریدگی و سیاهی اطراف زخم

   در صورت عفونت شدید یا گانگرن، بافت اطراف زخم ممکن است تغییر رنگ دهد و به رنگ سیاه یا آبی درآید. این تغییر رنگ نشان‌دهنده مرگ بافت و نیاز به درمان فوری است.

زخم‌های دیابتی به‌ویژه در صورتی که به‌موقع درمان نشوند، می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند. به همین دلیل، نظارت دقیق بر علائم و توجه به نشانه‌های اولیه این زخم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.  

 درمان زخم دیابتی

زخم‌های دیابتی به خاطر بالا بودن قند خون و مشکلاتی که برای بدن در بهبود زخم‌ها پیش میاید، به راحتی خوب نمی‌شوند. وقتی قند خون کنترل نشود، بدن قادر نیست به سرعت خودش را ترمیم کند و این باعث میشود زخم‌ها عمیق‌تر و طولانی‌تر بشود. اولین چیزی که باید بهش توجه کنید این است که قند خونتون را کنترل کنید. وقتی قند خون پایین و متعادل باشد، روند بهبود زخم‌ها خیلی سریع‌تر پیش میرود. از طرف دیگه، باید زخم رو تمیز و خشک نگه دارید. هرگونه عفونت می‌تواند روند درمان رو مختل کند. برای تمیز کردن زخم از محلول‌های شستشو بدون الکل استفاده کنید تا پوست سالم اطراف زخم آسیب نبیند. اگر زخم‌ نیاز به پانسمان دارد، باید از پانسمانی استفاده کنید که به بهبود سریع کمک کند و از عفونت جلوگیری کند. پزشک می‌تونه بهترین نوع پانسمان رو بهتون معرفی کند. در مواقعی که زخم در ناحیه‌ای مثل پا باشد، باید مراقب باشید که فشار زیادی روی آن قسمت وارد نشود. استفاده از کفش‌های مناسب و بالش‌های مخصوص می‌تواند از آسیب بیشتر جلوگیری کند. همیشه هم بهتر است به پزشک مراجعه کنید و زخم رو تحت نظر یک متخصص دیابت قرار بدید چون گاهی ممکن است درمان‌های خاصی مثل داروهای آنتی‌بیوتیکی یا حتی جراحی لازم باشد. برخی از پانسمان های کاربردی برای زخم دیابتی عبارت اند از پانسمان فوق جاذب، پانسمان هیدروژل، پانسمان نقره. شما میتواندی برای خرید این پانسمان ها با کلیک کردن روی اسم آن پانسمان به صفحه محصول بروید. تغذیه هم نقش مهمی در بهبود زخم‌ها دارد. مصرف مواد غذایی سالم که سیستم ایمنی بدن رو تقویت می‌کنند، مثل ویتامین‌ها و پروتئین‌ها، می‌تواند روند بهبود را تسریع کنه. در نهایت، وقتی زخم دیابتی داری باید صبور باشی و حتماً به درمان و مراقبت‌های پزشکی توجه کنی. میتوانید با خرید محصولات دیابتی به بهبود خود کمک کنید.اینجا کلیک کنید 

عوارض زخم‌های دیابتی

زخم‌های دیابتی اگر به موقع درمان نشوند می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. یکی از مهم‌ترین مشکلات این است که افراد دیابتی به دلیل بالا بودن قند خون ممکن است احساس درد در نواحی زخم را به خوبی حس نکنند و این یعنی وقتی زخمی روی بدنشون ایجاد میشود، متوجه نشوند که زخم عمیق‌تر شده است و نیاز به درمان دارد. یکی از عوارض اصلی این زخم‌ها عفونت‌ها است. به دلیل ضعف سیستم ایمنی، زخم‌ها می‌تواند به راحتی عفونی بشوند و عفونت به قسمت‌های دیگر بدن سرایت کند. اگر این عفونت به موقع درمان نشود، ممکنه نیاز به جراحی پیدا کنند تا قسمتی از بدن قطع شود. جدی‌ترین مشکل این است که اگر زخم عمیق شود و درمان نشود، باعث قطع عضو میشود. این موضوع به ویژه در پاها خیلی شایع است و اگر زخم‌های دیابتی در نواحی پایی به درستی درمان نشود، خطر قطع پا وجود دارد. علاوه بر این، به دلیل مشکلات گردش خون در دیابتی‌ها، بهبود زخم‌ها زمان‌بر میشود. این به این معناست که زخم‌ها مدت زیادی باز می‌مانند و بدن فرصت کافی برای ترمیم و بازسازی نداشته باشد. یکی دیگه از عوارض این زخم‌ها، تشکیل بافت مرده یا «گَرانولیشن» است که می‌تونه باعث بشود زخم به خوبی جوش نخورد و از بهبود جلوگیری کند. در نهایت، زخمی که به خوبی درمان نشود می‌تواند باعث ایجاد درد مزمن و مشکلات بیشتر بشود که زندگی روزمره فرد رو سخت‌تر می‌کند. این مشکلات به خصوص برای افراد مسن‌تر یا کسانی که دیابت‌شون کنترل نشده است، خطرات بیشتری به دنبال دارد.  

مراحل زخم پا دیابتی

• درجه 0: در این درجه هنوز زخمی ایجاد نشده است اما این بیماری ریسک پذیر است که احتمال زخم پای دیابتی را بالا می‌برد.
• درجه1: زخم سطحی که تا درم پیش رفته است.
• درجه2: زخم عمیقی که تا لایه‌های زیرین اپیدرم پیش رفته و ممکن است به تاندوم یا استخوان برسد.
• درجه3: زخم عمیق همراه با آبسه و استئومیلیت (عفونت استخوانی)
• درجه4: زخم پای دیابتی قانقاریا انگشتان پا
• درجه5: زخم پای دیابتی قانقاریا تمام پا

برای درمان مؤثر و جلوگیری از عوارض شدید زخم‌های دیابتی، اهمیت کنترل قند خون و مراقبت منظم از پاها به هیچ وجه قابل چشم‌پوشی نیست. به‌ویژه که این زخم‌ها ممکن است به‌راحتی به عفونت‌های شدید تبدیل شوند و در نهایت نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مانند جراحی یا حتی قطع عضو داشته باشند. شناسایی علائم اولیه و اقدام به درمان سریع، می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.