سندروم پلیکا زانو چیست؟
سندروم پلیکا زانو، یک مجموعه از نشانه‌ها و علائمی است که ناشی از آسیب یا استفاده بیش از حد از زانو به وجود می‌آید. اصطلاح "پلیکا" از واژه لاتین "تا" گرفته شده و تنها یک اصطلاح توصیفی است. هیچ شواهد تجربی وجود ندارد که نشان دهد واقعیت تاخوردگی در پوشش سینوویال زانو رخ می‌دهد. پیچ‌های سینوویال، ساختارهای طبیعی‌ای هستند که در بسیاری از زانوها یافت می‌شوند و در شرایط عادی، هیچ عارضه دردناکی به همراه ندارند.
سندروم پلیکا زانو ناشی از تحلیل غشای سینوویال جنینی است که موجب تشکیل چین‌های سینوویال در مفصل زانو می‌شود. این چین‌ها اغلب شناسایی نمی‌شوند تا زمانی که فرآیندهای آرتروسکوپی دیگری انجام می‌شوند، به عنوان یک یافته تصادفی. پلیکاها می‌توانند در هر نقطه‌ای از مفصل زانو شکل گیری کنند، اما پلیکای فوق کشککی داخلی و پلیکای فوق کشکک جانبی کمترین شیوع را دارند.
وقتی زانو خم می‌شود، کشکک از جانب‌های داخلی کندیل‌های فمورال محافظت می‌کند، اما هنگامی که زانو خم می‌شود، کندیل داخلی آسیب پذیرتر است. این آسیب می‌تواند منجر به التهاب پلیکا شود که ممکن است باعث تحریک و فرسایش موضعی غضروف هیالین زیرین کندیل شود.
بنابراین، فیزیولوژیک برای شناخت جایگاه سندروم پلیکا به این معناست که آسیب به غشای سینوویال جنینی در مفصل زانو باعث تشکیل چین‌های سینوویال می‌شود که می‌توانند به التهاب و فرسایش غضروف منجر شوند.
سندروم پلیکا زانو چیست؟
سندروم پلیکا زانو به مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌هایی اطلاق می‌شود که ناشی از وجود پلیکایی در پوشش داخلی مفصل زانو است. این پلیکاها چین‌هایی هستند که در آستین سینوویال، که پوشش لغزنده و نازک مفصل زانو است، شکل می‌گیرند. این ساختارها به حرکت استخوان‌های مفصل بدون محدودیت کمک می‌کنند.
پلیکای داخلی، که یکی از چهار پلیکای سینوویال در زانو است، به انتهای پایینی کاسه زانو متصل شده و به طرفین می‌رود تا به انتهای پایینی استخوان ران در کنار مفصل زانو نزدیک به زانو دیگر متصل شود. بنابراین، سندروم پلیکا زانو وقتی رخ می‌دهد که این پلیکای داخلی چین‌هایی در پوشش داخلی مفصل زانو ایجاد کنند که باعث علائمی مانند درد و مشکلات حرکتی در زانو می‌شوند.
علائم سندرم پلیکا چیست؟
علائم سندروم پلیکا شامل موارد زیر می‌شود:
1. درد:
درد یکی از علائم اصلی سندروم پلیکا است که معمولاً به صورت اولیه ظاهر می‌شود. این درد ممکن است هنگام خم شدن زانو یا به دلیل مالش پلیکای ضخیم شده روی لبه استخوان ران، در امتداد داخل زانو احساس شود.
2. احساس ضربه خوردن:
ممکن است هنگام خم شدن زانو، به دلیل مالش پلیکای ضخیم شده روی لبه استخوان ران، در امتداد داخل زانو احساس ضربه خوردن ایجاد شود.
3. تورم:
اگر پلیکا به شدت تحریک شده باشد، ممکن است زانو متورم شود.
4. درد در حالت خمیده یا صاف:
درد معمولاً زمانی رخ می‌دهد که زانو از حالت خمیده یا خمیده به حالت صاف، صاف شود.
این علائم ممکن است به صورت فشرده یا به صورت متداول و مزمن در طول زمان ظاهر شوند و به مرور زمان تشدید یا تغییر کنند. اگر شما یا کسی اطرافیانتان علائمی از سندروم پلیکا دارید، مشورت با پزشک برای تشخیص و درمان مناسب الزامی است.
علت پلیکا زانو چیست؟
علت اصلی تشکیل پلیکا در مفصل زانو تحریک و آسیب است. وقوع تحریک و آسیب می‌تواند از عوامل مختلفی ناشی شود که شامل موارد زیر می‌شود:
1. تمرینات خاص و حرکات تکراری:
انجام فعالیت‌هایی که به طور مکرر زانو را خم و راست می‌کنند، مانند دویدن، دوچرخه‌سواری، یا استفاده از دستگاه بالا رفتن از پله، می‌تواند پلیکا داخلی را تحریک کرده و باعث سندرم پلیکا شود.
2. آسیب زانو:
زمانی که زانو آسیب دیده باشد، پلیکا و بافت سینوویال اطراف پلیکا ممکن است متورم شده و دردناک شود، که این می‌تواند منجر به تحریک و تشکیل پلیکا شود.
3. تحریک های دیگر:
عوامل دیگری مانند تروما، استفاده از زانو برای نشستن یا زانو زدن به صورت طولانی، و یا حرکات ناصحیح می‌توانند باعث تحریک پلیکا شوند.
بنابراین، علت اصلی پلیکا تحریک و آسیب به پوشش داخلی مفصل زانو است که ممکن است ناشی از فعالیت‌های خاص، آسیب زانو، یا تحریک های دیگر باشد.
تشخیص سندروم پلیکا زانو
روش‌های تشخیص سندروم پلیکا عبارتند از:
1. شرح حال و معاینه فیزیکی:
تشخیص با شرح حال و معاینه فیزیکی شروع می‌شود. معاینه سعی می‌کند مشخص کند که درد در کجا قرار دارد و آیا نوار بافت قابل احساس است یا خیر.
2. آزمایشات رادیولوژیکی:
اگر تشخیص با شرح حال و معاینه فیزیکی واضح نباشد یا در صورت مشکوک به آسیب‌های دیگر، ممکن است MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) پیشنهاد شود. این آزمایش از امواج مغناطیسی برای نشان دادن بافت‌های نرم بدن استفاده می‌کند. همچنین ممکن است از CT اسکن برای مشاهده ضخیم شدن پلیکا استفاده شود. در بسیاری از موارد، سندروم پلیکا نیازی به این آزمایشات خاص ندارد.
3. تست‌های تشخیصی:
اگر شرح حال و معاینه فیزیکی به شدت حاکی از وجود سندرم پلیکا باشد، ممکن است آرتروسکوپی برای تایید تشخیص و درمان هم‌زمان مشکل پیشنهاد شود. آرتروسکوپی شامل قرار دادن یک دوربین تلویزیونی فیبر نوری کوچک در مفصل زانو است که به جراح ارتوپد اجازه می‌دهد ساختارهای داخل زانو را بررسی کند تا مشخص شود که آیا پلیکا ملتهب است یا خیر.
بنابراین، تشخیص سندروم پلیکا ممکن است از طریق معاینه فیزیکی، آزمایشات رادیولوژیکی مانند MRI و CT اسکن، و یا تست‌های تشخیصی مانند آرتروسکوپی انجام شود، بسته به نیاز و شرایط هر بیمار.
درمان سندروم پلیکا زانو
درمان سندروم پلیکا زانو می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی باشد، که بسته به شدت علائم و پیشرفت بیمار متناسب با توصیه‌های پزشک است.
درمان غیرجراحی:
1. استراحت:
اجتناب از فعالیت‌هایی که منجر به شعله ور شدن علائم می‌شود و استراحت کافی برای بهبودی اساسی است.
2. کمپرس یخ یا سرد:
استفاده از کمپرس یخ بر روی منطقه زانو به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. این کار باید هر سه ساعت یک‌بار به مدت 15 دقیقه انجام شود.
3. داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs):
استفاده از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
4. تزریق استروئید:
درمانگر ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را برای کاهش درد زانو توصیه کند.
5. ورزش‌های تقویتی:
انجام ورزش‌هایی برای تقویت عضلات چهار سر ران می‌تواند به کاهش خطر سندرم پلیکا کمک کند.
درمان جراحی:
اگر علائم سندرم پلیکا پس از 3 تا 6 ماه درمان غیرجراحی بهبود نیافت، جراحی ممکن است لازم باشد. در این صورت، جراحی برای برداشتن پلیکای ملتهب از مفصل زانو انجام می‌شود. این جراحی معمولاً به روش آرتروسکوپی، یعنی با استفاده از برش‌های کوچک و دوربین فیبرنوری، انجام می‌شود.
پس از جراحی، فیزیوتراپی پیشنهاد می‌شود تا بهبودی کامل حاصل شود و از ایجاد اسکار جلوگیری شود. فیزیوتراپی شامل تمریناتی است که بهبود قدرت، حرکت و عملکرد زانو را تقویت کرده و کاهش تورم را فراهم می‌آورد.
به طور کلی، هدف از درمان سندروم پلیکا زانو کاهش درد، بهبود عملکرد و کاهش التهاب است که با درمان‌های غیرجراحی یا جراحی می‌توان به آن دست یافت.
آیا بعد از جراحی آرتروسکوپی رزکسیون عوارضی وجود دارد؟
بله، بعد از جراحی آرتروسکوپی رزکسیون ممکن است برخی از عوارض زیر ایجاد شود:
1. عفونت:
عفونت در محل جراحی می‌تواند اتفاق بیفتد، اما با استفاده از تکنیک‌های بهداشتی مناسب و مراقبت‌های پس از عمل، این خطر کاهش می‌یابد.
2. آسیب شریان:
در صورتی که در فرآیند جراحی به شریان‌ها آسیب وارد شود، مشکلات جریان خون ممکن است رخ دهد که نیاز به مداخلات پزشکی فوری دارد.
3. آسیب عصبی:
آسیب به عصب‌ها در اطراف مفصل زانو ممکن است به علائم مانند بی‌حسی، تن‌دردی و کاهش قدرت حرکت منجر شود.
4. لخته شدن خون:
ریسک لخته‌های خونی پس از جراحی وجود دارد که می‌تواند خطرات جدی مانند سکته قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد.
5. خونریزی بیش از حد:
خونریزی نامطلوب در محل جراحی ممکن است رخ دهد که نیازمند توجه پزشکی فوری است.
6. واکنش آلرژیک به بیهوشی:
بعضی از افراد ممکن است واکنش آلرژیک به داروهای بیهوشی داشته باشند که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد.
7. بی‌حسی در محل‌های برش:
بی‌حسی موقت یا دائمی در محل‌های برش جراحی ممکن است رخ دهد که نیازمند ارزیابی و مراقبت‌های اضافی است.
برای کاهش خطر عوارض پس از جراحی آرتروسکوپی رزکسیون، مهم است که با پزشک خود در مورد سابقه پزشکی و داروهایی که ممکن است مصرف می‌کنید صحبت کنید و همچنین هرگونه نگرانی یا سوالی که دارید را با او در میان بگذارید.
راه پیشگیری از سندروم پلیکا زانو
پیشگیری از سندرم پلیکا شامل اقداماتی است که با کاهش استفاده بیش از حد از مفصل زانو و تقویت عضلات مرتبط، می‌تواند خطر بروز این مشکل را کاهش دهد. به عنوان مثال:
1. محدود کردن استفاده از مفصل زانو:
از فعالیت‌هایی که به شدت مفصل زانو را تحریک می‌کنند، مانند ورزش‌های با ضربه‌های قوی یا تکراری، خودداری کنید. این شامل دویدن، پیاده روی، پرش و ورزش‌هایی با حرکات تکراری مانند فوتبال، بسکتبال و والیبال است.
2. آگاهی از سطح راحتی:
هنگام شروع یک برنامه ورزشی جدید، از سطح راحتی خود آگاه باشید و فشار زیادی روی مفصل زانو خود اعمال نکنید. به تدریج و با توجه به توانایی‌های خود، ورزش‌های جدید را شروع کنید.
3. تقویت عضلات:
با انجام تمرین‌هایی برای تقویت عضلات پاها، مچ پا و پاها، می‌توانید استحکام مفصل زانو را افزایش داده و خطر ابتلا به سندرم پلیکا را کاهش دهید. این تمرین‌ها می‌توانند شامل انجام تمرینات وزنه‌دار، تمرینات تناوبی، و تمرینات استحکام عضلات باشند.
از طرفی، حفظ وزن مناسب، استفاده از تکنیک‌های مناسب و انجام تمرین‌های کششی و انعطاف‌پذیری نیز می‌توانند به پیشگیری از این مشکل کمک کنند.
خلاصه مطلب
سندرم پلیکا یک حالت مشکل‌زایی در مفصل زانو است که به دلیل تحریک یا آسیب مفصل زانو ایجاد می‌شود. این حالت ممکن است باعث درد، تورم و ناراحتی در مفصل زانو شود. علت دقیق سندرم پلیکا هنوز مشخص نیست، اما فعالیت‌های تکراری و تحریک مفصل زانو می‌تواند نقش داشته باشند. تشخیص این حالت از طریق معاینه فیزیکی، آزمایش‌های تصویری و گاهی آرتروسکوپی صورت می‌گیرد. درمان معمولاً شامل استفاده از داروهای ضد التهابی، استراحت، فیزیوتراپی و در موارد شدیدتر، جراحی است. پیشگیری از این حالت شامل محدود کردن استفاده از مفصل زانو، آگاهی از سطح راحتی در ورزش‌ها و تقویت عضلات مفصل زانو می‌شود.
