انگشت ماشه ای چیست؟
انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر یک مشکل شایع در دست است که باعث می‌شود یکی از انگشتان در حالت خمیده گیر کند و با یک حرکت ناگهانی صاف شود. این حالت شبیه عملکرد ماشه است و به همین دلیل این نام برای آن انتخاب شده است. علت اصلی این عارضه التهاب و تنگ شدن غلافی است که دور تاندون انگشت را احاطه کرده است.
وقتی این غلاف باریک می‌شود، حرکت طبیعی تاندون دچار مشکل شده و انگشت هنگام خم یا راست شدن قفل می‌کند. در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است برآمدگی یا گره‌ای روی مسیر تاندون ایجاد شود که مانع حرکت روان انگشت می‌شود. گاهی هم انگشت در همان حالت خمیده باقی می‌ماند و به سختی صاف می‌شود.
انگشت ماشه ای بیشتر در افرادی دیده می‌شود که فعالیت‌های روزانه یا شغلی آن‌ها نیاز به استفاده مداوم و پرقدرت از انگشتان دارد، مثل کارگران، تایپیست‌ها و زنان خانه‌دار. همچنین شیوع این عارضه در افراد مبتلا به دیابت و زنان بیشتر از سایرین گزارش شده است. شدت انگشت ماشه ای در افراد مختلف فرق دارد. برخی تنها دچار خشکی و گیرکردن خفیف انگشت می‌شوند، در حالی‌که در موارد شدید، انگشت در حالت خمیده قفل می‌شود. درمان نیز بر اساس شدت علائم انتخاب می‌شود و می‌تواند شامل روش‌های ساده تا جراحی باشد.
علائم انگشت ماشه‌ای
علائم انگشت ماشه ای معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند و شدت آن‌ها می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. این مشکل اغلب در شست دیده می‌شود اما هر یک از انگشتان دست ممکن است درگیر شوند. در برخی افراد بیش از یک انگشت یا حتی هر دو دست گرفتار می‌شوند. شایع‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
- سفتی انگشت به‌ویژه در صبح‌ها که حرکت دادن انگشت دشوارتر می‌شود.
- احساس صدا یا گیرکردن هنگام خم و راست کردن انگشت که معمولاً شبیه صدای "کلیک" یا "پریدن" است.
- وجود برآمدگی کوچک (گرهک) در کف دست، در پایه انگشت آسیب‌دیده که هنگام لمس حساس و دردناک است.
- درد در پایه انگشت یا شست که هنگام گرفتن یا فشار دادن بیشتر می‌شود.
- قفل شدن انگشت در حالت خمیده که ناگهان با فشار یا حرکت باز می‌شود و اغلب دردناک است.
- قفل شدگی کامل انگشت در موارد شدید که فرد قادر به صاف کردن آن نیست و گاهی مجبور می‌شود با دست دیگر انگشت را باز کند.
- در برخی موارد التهاب و تورم در اطراف انگشت درگیر دیده می‌شود.
این علائم معمولاً صبح‌ها یا هنگام گرفتن اجسام سخت تشدید می‌شوند و می‌توانند فعالیت‌های روزمره را محدود کنند.
علل انگشت ماشه‌ای (علت خم نشدن انگشت شست دست)
انگشت ماشه ای به دلیل اختلال در حرکت روان تاندون داخل غلاف خود ایجاد می‌شود. عوامل مختلفی در بروز این مشکل نقش دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
1. استفاده مکرر از انگشتان
فعالیت‌هایی که نیاز به حرکت‌های تکراری یا گرفتن اجسام برای مدت طولانی دارند، فشار زیادی بر تاندون‌ها وارد می‌کنند. کارهایی مانند تایپ کردن، نواختن سازهای موسیقی یا کارهای دستی سنگین می‌توانند باعث التهاب و آسیب تاندون‌ها شوند و زمینه بروز انگشت ماشه ای را فراهم کنند.
2. التهاب تاندون
وقتی تاندون یا غلاف اطراف آن دچار التهاب شود، ضخیم‌تر می‌گردد و حرکت طبیعی درون غلاف محدود می‌شود. این التهاب معمولاً در اثر استفاده بیش از حد یا ضربات مکرر به دست ایجاد می‌شود و در نهایت منجر به گیرکردن انگشت در حالت خمیده خواهد شد.
3. بیماری‌های التهابی
بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید که باعث التهاب طولانی‌مدت در مفاصل و بافت‌های اطراف می‌شوند، می‌توانند غلاف تاندون را تحت تأثیر قرار دهند. این وضعیت حرکت انگشتان را دشوار کرده و احتمال بروز تریگر فینگر را افزایش می‌دهد.
4. دیابت
قند خون بالا در بیماران دیابتی به مرور به تاندون‌ها و غلاف آن‌ها آسیب می‌رساند. این آسیب باعث ضخیم شدن و کاهش انعطاف‌پذیری بافت‌ها می‌شود. علاوه بر این، کندی در روند ترمیم بافت‌ها و کاهش جریان خون در بیماران دیابتی احتمال بروز انگشت ماشه ای را بیشتر می‌کند.
5. سندرم تونل کارپ
این اختلال به دلیل فشار روی عصب مدیان در ناحیه مچ ایجاد می‌شود. فشار مداوم می‌تواند التهاب و ضخیم شدن تاندون‌های انگشتان را به دنبال داشته باشد. در بسیاری از موارد، سندرم تونل کارپ و انگشت ماشه ای هم‌زمان دیده می‌شوند زیرا هر دو ناشی از فشار و استفاده زیاد از دست هستند.
تشخیص انگشت ماشه‌ای
تشخیص انگشت ماشه ای بیشتر بر پایه معاینه بالینی و شرح حال بیمار انجام می‌شود و معمولاً نیازی به آزمایش‌های پیچیده ندارد. پزشک ابتدا در مورد علائم، مدت زمان بروز و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا آرتریت روماتوئید سوال می‌کند، سپس با معاینه دست از بیمار می‌خواهد انگشتان خود را باز و بسته کند تا وجود قفل شدن، خشکی یا صدای کلیک هنگام حرکت بررسی شود. لمس کف دست برای یافتن برآمدگی یا گرهک که همراه با حرکت انگشت جابه‌جا می‌شود نیز بخشی از معاینه است. در بیشتر موارد همین بررسی‌ها برای تشخیص کافی است، اما در شرایط خاص مانند آسیب‌های شدید یا بیماری‌های التهابی مزمن، پزشک ممکن است از تصویربرداری‌هایی مانند سونوگرافی یا ام‌آر‌آی استفاده کند.
روش‌های درمان انگشت ماشه‌ای
درمان انگشت ماشه ای با هدف کاهش التهاب، رفع قفل شدن و بازگرداندن حرکت طبیعی انگشت انجام می‌شود. انتخاب روش درمان به شدت علائم و میزان محدودیت حرکتی بستگی دارد. در بیشتر موارد، درمان‌های ساده و غیرجراحی اولین گزینه محسوب می‌شوند و اگر مؤثر نباشند، جراحی به‌عنوان راه‌حل قطعی در نظر گرفته می‌شود.
درمان‌های غیرجراحی
- استراحت و تغییر فعالیت‌ها کاهش یا توقف فعالیت‌هایی که نیاز به گرفتن‌های محکم یا حرکات تکراری انگشت دارند، می‌تواند فشار روی تاندون را کمتر کرده و به ترمیم آن فرصت دهد.
- آتل‌بندی (Splinting) بستن آتل، به‌ویژه در شب، باعث می‌شود انگشت در حالت صاف قرار گیرد. این کار از قفل شدن هنگام صبح جلوگیری کرده و التهاب غلاف تاندون را کاهش می‌دهد.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، چه به صورت خوراکی و چه موضعی، در کاهش التهاب و تسکین درد نقش دارند.
- تزریق کورتیکواستروئید تزریق داروهای استروئیدی در ناحیه غلاف تاندون یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی است. این تزریق می‌تواند التهاب را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد و در بسیاری از بیماران مشکل را برای مدت طولانی برطرف کند. بیشترین تأثیر این روش زمانی است که بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
- تمرینات دست‌درمانی فیزیوتراپی و تمرینات کششی به تقویت تاندون‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. این تمرین‌ها شامل باز و بسته کردن آرام دست، حرکت دادن تدریجی انگشت و ماساژ برای بهبود جریان خون و کاهش تورم هستند.
درمان‌های جراحی
در صورتی که روش‌های غیرجراحی مؤثر نباشند یا انگشت در حالت خمیده قفل شده باشد، جراحی بهترین گزینه خواهد بود.
- رهاسازی غلاف تاندون (A1 Pulley Release) در این روش بخشی از غلافی که تاندون در آن حرکت می‌کند برش داده می‌شود تا تاندون فضای بیشتری برای حرکت داشته باشد. این عمل معمولاً باعث رفع کامل قفل شدگی و بازگشت حرکت طبیعی می‌شود.
- تانوسینوکتومی فلکسور اگر ضخیم شدن پوشش تاندون باعث محدودیت حرکت شود، جراح بخش آسیب‌دیده را برمی‌دارد تا حرکت روان تاندون برقرار شود.
- کاهش حجم تاندون در موارد نادر، اگر تاندون بیش از حد ضخیم شده باشد، بخشی از آن برداشته می‌شود تا فضای بیشتری در غلاف ایجاد گردد.
مراقبت پس از درمان
- بعد از جراحی یا تزریق، ممکن است سفتی یا حساسیت در ناحیه درمان تا چند هفته باقی بماند.
- فیزیوتراپی و تمرینات نرمشی پس از جراحی به بازیابی سریع‌تر حرکت کمک می‌کند.
- اغلب بیماران طی چند هفته می‌توانند به فعالیت‌های روزمره بازگردند.
در صورت توصیه پزشک، می‌توانید به استفاده و خرید آتل انگشت دست بپردازید.
اگر تمایل به خرید آتل انگشت دست دارید، می‌توانید نگاهی به محصولات پرفروش این دسته بیندازید.
7 ورزش برای انگشت ماشه‌ای
طبق گفته سایت braceability گاهی اوقات، آتل انگشت ماشه یا شست کافی نیست و جراحی انگشت ماشه ضروری می‌شود. همراه با جراحی، تمرینات درمانی انگشت ماشه برای بازگرداندن عملکرد بهینه انگشت لازم است. در زیر چند تمرین رایج برای درمان انگشت ماشه و همچنین برخی کشش‌های انگشت ماشه آورده شده است. در ادامه به تفصیل حرکات یا ورزش برای انگشت ماشه ای می‌پردازیم:
1. حرکت بلند کردن انگشتان
یکی از عوامل اصلی انگشت ماشه، حرکات تکراری فشار دادن است که از سرگرمی‌ها یا شغل‌هایی مانند رانندگی، تنیس بازی کردن و غیره ناشی می‌شود. یکی از تمرین‌ها برای انگشت ماشه ای که می‌تواند به تقویت تاندون‌ها کمک کند، این است که دست را کف به پایین روی سطح صاف قرار دهید و سپس هر انگشت را یکی یکی بلند کنید (با تمرکز بر روی تقویت یکنواخت) و تأکید ویژه بر انگشت آسیب‌دیده داشته باشید. هر انگشت را به آرامی و عمدی بلند کرده و آن را برای یک یا دو ثانیه در موقعیت بلند نگه دارید و سپس آن را استراحت دهید.
2. حرکت کشش با کش لاستیکی
یک تمرین دیگر برای انگشت ماشه ای،حرکت کشش با کش لاستیکی می‌باشد که شامل نزدیک کردن شست و انگشت‌ها به هم، پیچیدن یک کش لاستیکی دور آن‌ها و سپس باز و بسته کردن دست در برابر این مقاومت است.
3. کشش دایره‌ای انگشت و شست
تمرین بعدی شامل قرار دادن انگشت آسیب‌دیده به شست است، به طوری که یک دایره شکل بگیرد (مانند ایموجی "OK"). این حالت را برای حدود پنج ثانیه نگه دارید و سپس ده بار تکرار کنید.
4. تمرین توپ تنیس
این تمرین شامل گرفتن یک توپ تنیس یا توپ ضد استرس است. آن را در کف دست خود نگه دارید و برای حدود پنج ثانیه توپ را فشار دهید، سپس رها کنید. این کار را ۵-۱۰ بار در روز تکرار کنید.
5. کشش انگشت‌ها به سمت بیرون
یکی از تمرینات ساده شامل باز کردن انگشت‌ها به طور وسیع، سپس جمع کردن آن‌ها به شکل مشت و تکرار این فرآیند است.
6. کشش انگشت‌ها به کف دست
برای یک تمرین دیگر، ابتدا انگشت‌ها را صاف بکشید، سپس آن‌ها را پایین بیاورید تا به بالای کف دست برسند و دوباره انگشت‌ها را به حالت ایستاده باز کنید. سپس آن‌ها را به وسط کف دست خم کنید، دوباره باز کرده و انگشت‌ها را به حالت صاف درآورید، و در نهایت آن‌ها را پایین بیاورید تا به قسمت پایین کف دست برسند و تمرین را با صاف کردن انگشت‌ها تمام کنید. این یکی از مفیدترین تمرینات برای کمک به تسکین درد شما است.
7. حرکت کشش انگشت "V"
آخرین تمرین این است که انگشت آسیب‌دیده و انگشت کناری آن را به طور کشیده نگه دارید. سپس آن‌ها را از هم جدا کنید تا شکل "V" ایجاد شود. انگشت شست و اشاره دست دیگر خود را داخل انگشت‌های باز شده قرار داده و فشار وارد کنید تا انگشت‌ها را به آرامی بیشتر از هم جدا کنید تا زمانی که کشش را احساس کنید. (اما آن‌ها را به حدی کش ندهید که درد ایجاد شود). این کار را ۵ بار تکرار کنید.
علاوه بر این تمرینات، توصیه می‌شود مفصل یا ناحیه‌ای که دچار انگشت ماشه شده را ماساژ دهید. ماساژ کمک می‌کند تا جریان خون در اطراف انگشت‌ها بهبود یابد و التهاب کاهش یابد. سعی کنید هر روز قبل و حتی بعد از انجام تمرینات بالا، برای چند دقیقه دست خود را ماساژ دهید.
ویدئو ورزش برای انگشت ماشه ای
سوالات متداول انگشت ماشه‌ای
چه مدت تا بهبودی کامل طول خواهد کشید؟
به گفته وبسایت clevelandclinic علائم انگشت ماشه ای شما به محض شروع درمان‌های غیرجراحی به تدریج بهتر می‌شوند. پزشک به شما خواهد گفت هر درمان چه مدت لازم است و چه زمانی می‌توانید انتظار داشته باشید انگشتتان به انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی طبیعی خود (میزان حرکت انگشت) برگردد. پس از جراحی آزادسازی انگشت ماشه ای، برای شروع دوباره استفاده از انگشتان یا شست خود به چند هفته زمان نیاز دارید. بازگشت کامل به فعالیت‌های عادی ممکن است چند ماه طول بکشد. جراح شما توضیح خواهد داد چه شرایطی در دوره بهبودی پیش‌رو دارید.
چه زمانی بعد از جراحی می‌توان دوش گرفت؟
شما می‌توانید از همان ابتدا دوش بگیرید یا حمام کنید. تنها نکته مهم این است که پانسمان اصلی جراحی خیس نشود. دو روز بعد از عمل پانسمان نرم برداشته می‌شود. پس از آن می‌توانید زخم را با آب بشویید. ولی تا بهبود کامل نباید محل جراحی را برای مدت طولانی در آب نگه دارید، مثل استخر یا وان حمام.
چه زمانی بعد از جراحی می‌توان رانندگی کرد؟
وقتی پشت فرمان احساس راحتی داشتید و دیگر نیاز به داروهای مسکن نداشتید، رانندگی بلامانع است. اگر توانایی کنترل فرمان و ترمز را بدون درد و مشکل دارید، بازگشت به رانندگی برای شما ایمن خواهد بود.
چرا علائم انگشت ماشه ای صبح‌ها بدتر است؟
در زمان خواب، انگشتان معمولا به سمت کف دست خم می‌شوند. این وضعیت فشار بیشتری به غلاف تاندون وارد می‌کند و باعث قفل شدن انگشت در حالت خمیده می‌شود. برای پیشگیری از این حالت، استفاده از اسپلینت در هنگام خواب توصیه می‌شود.
آیا بعد از جراحی انگشت ماشه ای نیاز به فیزیوتراپی است؟
در بیشتر موارد، حرکات ساده کششی و باز و بسته کردن انگشت کافی است. ولی اگر خشکی یا محدودیت حرکت ادامه پیدا کرد، پزشک ممکن است فیزیوتراپی را توصیه کند.
چه مدت طول می‌کشد تا به فعالیت‌های روزمره برگردم؟
اکثر افراد طی یک تا دو هفته می‌توانند کارهای سبک را انجام دهند. فعالیت‌های سنگین‌تر مثل ورزش یا کارهای یدی معمولا پس از چهار تا شش هفته مجاز است.
آیا احتمال بازگشت بیماری وجود دارد؟
در بیشتر بیماران، جراحی درمان قطعی محسوب می‌شود. ولی در موارد نادر ممکن است دوباره علائم ایجاد شود. این موضوع معمولا در انگشتان دیگر دیده می‌شود نه در همان انگشت جراحی شده.
چه داروهایی بعد از جراحی لازم است؟
معمولا تنها داروهای ضد درد ساده تجویز می‌شود. مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای دیگر فقط در صورت توصیه مستقیم پزشک لازم است.
چه زمانی باید دوباره به پزشک مراجعه کنم؟
معمولا یک تا دو هفته بعد از عمل برای بررسی بخیه‌ها و روند ترمیم مراجعه ضروری است. اگر تورم شدید، عفونت یا درد غیرطبیعی داشتید باید زودتر به پزشک اطلاع دهید.
