هر آن چیزی که باید درباره زخم اسکار بدانید!
زخم‌های اسکار از مشکلات شایع پوستی هستند که بعد از بهبود آسیب‌های فیزیکی، مانند سوختگی، جراحی یا تصادفات، باقی می‌مانند. این اسکارها ممکن است به‌دلیل التهاب یا تولید بیش‌ازحد کلاژن در ناحیه آسیب‌دیده به وجود آیند. آنچه که بسیاری از افراد نگران آن هستند، اثرات طولانی‌مدت اسکارهاست که ممکن است بر زیبایی پوست و اعتمادبه‌نفس فرد تأثیر بگذارد. در این مقاله، به بررسی انواع زخم‌های اسکار و راه‌های پیشگیری و درمان آن‌ها میپردازیم تا شما بتوانید اطلاعات دقیقی درباره نحوه مدیریت این مشکل به‌دست آورید.
زخم اسکار چیست؟
زخم اسکار به آسیب دائمی پوست یا بافت های زیرین آن گفته میشود که در اثر یه فرآیند بهبودی نامناسب ایجاد میشود. اسکار ناحیه فیبری است که بعد از آسیبی که به پوست میرسد جایگزین پوست سالم میشود. پس از آسیب که به پوست میرسد بدن شروع به تولید کلاژن اضافی میکند. کلاژن پروتینی است که به بهبود و استحکام پوست کمک میکند، اما زمانی که این فرآیند بیش از حد یا به شکل نادرستی اتفاق بیوفتد باعث ایجاد اسکار میشود.
شایع ترین نوع اسکار ها
اسکار ها انواع مختلفی دارند که بسته به علت، شدت و نحوه درمان زخم ها متفاوت هستند. هر نوع اسکار ویژگی‌های خاص خود را دارد که میتواند تأثیرات مختلفی بر پوست و حتی وضعیت روانی فرد بگذارد.
اسکار های هیپرتروفیک(برجسته):
اسکار های هیپرتروفیک یا برجسته اسکاری است که به دلیل تولید زیاد کلاژن در محل زخم به صورت برجسته ظاهر میشود. برجستگی این اسکار به گونه ای است که به راحتی قابل مشاهده و لمس است. این اسکار بیشتر به دلیل عمق و شدت زخم، تاثیرات کششی بر پوست، ژنتیک و عفونت و التهاب به وجود می آیند.از ویژگی های این نوع اسکار ها میتوان به برجستگی و قرمزی، محدوده آسیب، حساسیت و خارش اشاره کرد.
اسکار های آتروفیک(فرورفته):
اسکار های آروفیک بر خلاف اسکار های هیپرتروفیک به صورت فرورفته و نازک در سطح پوست است. این اسکار ها به دلیل کمبود تولید کلاژن در فرآیند ترمیم زخم ایجاد میشود و در این نوع از اسکارها، پوست به درستی ترمیم نمی‌شود و به جای رشد بافت جدید، بافت آسیب‌دیده به شکل فرورفتگی یا گودال در پوست باقی می‌ماند.این اسکار بیشتر به دلیل کمبود تولید کلاژن، التهاب مزمن یا طولانی مدت و ژنتیک ایجاد میشود. از ویژگی های این نوع اسکار ها میتوان به فرورفتگی، رنگ پوست طبیعی، مشخص بودن ناحیه آسیب دیده اشاره کرد.
اسکار های کلوئیدی :
اسکار های کلوئیدی نوعی از اسکار های هیپرتروفیک(برجسته) است اما تفاوت آن با اسکار هیپرتروفیک این است که این اسکار به طور معمول از محل آسیب فراتر می رود و به صورت توده های سفت، برجسته و قرمز ظاهر میشود. اسکارهای کلوئیدی میتوانند در هر ناحیه‌ای از بدن ایجاد شوند، اما بیشتر در نواحی مانند سینه، شانه‌ها، پشت و گوش‌ها مشاهده میشوند. این نوع اسکار به دلیل عمق و شدت زخم، تولید بیش از حد کلاژن، عفونت و التهاب و ژنتیک ایجاد میشود. از ویژگی های این نوع اسکار ها میتوان به برجستگی و قرمزی، محدوده آسیب، حساسیت و خارش اشاره کرد.
اسکارهای معمولی (نرمال) :
اسکارهای معمولی یا نرمال، نوعی از اسکار هستند که به طور طبیعی پس از بهبودی زخم‌ها ایجاد میشوند. این نوع اسکارها معمولاً به شکل خطوط نازک و صاف در محل زخم ظاهر میشوند و برخلاف اسکارهای آروفیک یا هیپرتروفیک، برجستگی یا فرورفتگی ندارند. اسکارهای معمولی به تدریج با گذشت زمان کم‌رنگ‌تر میشوند و در بسیاری از موارد به طور کامل ناپدید میشوند. این نوع اسکار به دلیل زخم های سطحی و کم عمق، مراقبت صحیح از زخم، پاسخ طبیعی بدن به زخم ایجاد میشود. . از ویژگی های این نوع اسکار ها میتوان به خطوط نازک و صاف، رنگ پوست طبیعی، هیچ گونه التهاب یا درد اشاره کرد. اینها شایع ترین اسکار هایی هستند که بعد از آسیب پوست شکل میگیرند.
علت ایجاد زخم اسکار
زخم های اسکار بعد از آسیب هایی که به پوست وارد میشود به وجود میایند. از دلایل ایجاد اسکار میتوان به :
- آسیب های فیزیکی: بریدگی ها، سوختگی ها، تصادفات و جراحی ها باعث ایجاد اسکار میشود.
- آکنه : جوش های شدید و ملتهب ممکن است پس از بهبود، اسکار باقی بگذارند.
- عفونت ها : عفونت های پوستی مانند آبله مرغان یا التهاب های مزمن میتوانند باعث اسکار شوند.
- التهاب شدید : التهاب طولانی‌مدت در پوست باعث تولید بیش از حد کلاژن میشود.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد به طور طبیعی بیشتر از دیگران مستعد به تشکیل اسکار های کلوئیدی یا هیپرتروفیک هستند.
علائم زخم اسکار
- برجستگی یا فرورفتگی در محل زخم
- تغییر رنگ پوست
- خارش یا حساسیت
- درد و ناراحتی فیزیکی
- ضخامت و سفتی بافت پوست
- تغییر در بافت های پوست
دکتر کلتن چن، استاد جراحی در دانشگاه آریزونا، می‌گوید:
"In the wound healing process, skin cells produce collagen, which forms the structures of the scar. However, excessive collagen production can lead to abnormal and undesirable scars."
"در فرآیند ترمیم زخم، سلول‌های پوستی کلاژن تولید می‌کنند که ساختارهای زخم را تشکیل می‌دهند. با این حال، تولید بیش‌ازحد کلاژن میتواند منجر به اسکارهای غیرطبیعی و نامطلوب شود."
درمان زخم اسکار
درمان موضعی (کرم ها و ژل ها)
استفاده از کرم ها و ژل های یکی از روش های درمانی برای اسکار است که میتواند به کاهش اندازه و ظاهر اسکار کمک کنند.
- کرم‌های حاوی کورتیکواستروئید: این کرم‌ها به کاهش التهاب و ضخامت اسکار کمک می‌کنند. معمولاً برای اسکارهای هایپرتروفیک و کلوئیدی استفاده میشوند.
- ژل‌های سیلیکونی: ژل‌های سیلیکونی یکی از درمان‌های شناخته‌شده برای کاهش اسکارهای هیپرتروفیک هستند. این ژل‌ها به تسریع فرآیند بهبودی اسکار و کاهش ضخامت و قرمزی آن کمک می‌کنند.
- کرم‌های مرطوب‌کننده و آلوئه‌ورا: این محصولات میتوانند به تسکین پوست و کاهش خشکی و خارش ناشی از اسکار کمک کنند.
لیزر :
لیزر درمانی یکی از روش های پیشرفته و موثر برای بهبود ظاهر اسکار های پوستی است.در ادامه به انواع روش های لیزر درمانی میپردازیم:
- لیزر CO2 (کربنی دی اکسید):
لیزر CO2 یک لیزر تخریبی است که به لایه های سطحی پوست نفوذ می کند و با از بردن لایه های مرده پوست به تحریک بازسازی پوست و تولید کلاژن کمک میکند.
- لیزر رنگی پالس :
این لیزر به طور خاص برای کاهش قرمزی و التهاب اسکار های تازه و کلوئیدی مناسب است. لیزر رنگی پالس با هدف قرار دادن عروق خونی که باعث قرمزی در اسکار میشوند، به کاهش این علائم کمک میکند.
- لیزر فراکشنال :
لیزر فراکشنال از لیزر های غیر تخریبی است که به طور دقیق و با ایجاد میکروسکopic نقاط روی سطح پوست، بافت اسکار را درمان می کند. این لیزر با تحریک تولید کلاژن جدید به بازسازی پوست کمک میکند.
- لیزر اریتمی :
لیزر اریتمی مشابه لیزر CO2 است ، با این تفاوت که این لیزر کمتر به عمق پوست نفوذ می کند و به طور خاص برای درمان اسکارهای سطحی مناسب است. این لیزر میتواند به درمان اسکارهای سطحی و اسکارهایی که ناشی از آکنه یا بریدگی‌های سطحی هستند کمک کند.
استفاده از گیاهان دارویی :
- عسل : عسل با خواص ضد التهاب و ضد عفونی کننده باعث میشود که قرمز و تورم اسکار را کاهش دهد و از عفونت زخم جلوگیری میکند. همچنین عسل یه مرطوب کننده طبیعی است و به پوست کمک میکند که رطوبت خود را حفظ کند.
- آلوئه ورا : آلوئه‌ورا یکی از گیاهان مشهور در درمان اسکار است که به دلیل خواص ضد التهابی و مرطوب‌کنندگی خود شناخته میشود. این گیاه باعث تسکین پوست‌های آسیب‌دیده و تحریک تولید کلاژن میشود.
- روغن بادام : روغن بادام حاوی ویتامین E و اسیدهای چرب امگا-۳ است که به بازسازی پوست و بهبود اسکارها کمک میکند. این روغن پوست را تغذیه کرده و به نرم شدن آن کمک میکند.
- روغن نارگیل : روغن نارگیل حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین E و مواد ضد التهابی است که به بازسازی و ترمیم پوست کمک میکند. این روغن به بهبود رنگ و ساختار اسکارها کمک میکند.
- اسطوخودوس: اسطوخودوس به دلیل خواص ضد التهابی، ضد عفونی‌کننده و آرام‌بخش خود، برای بهبود اسکارهای ناشی از سوختگی‌ها و زخم‌ها مفید است. این گیاه میتواند به تسکین پوست و جلوگیری از عفونت در محل زخم کمک کند.
- روغن مریم گلی : مریم‌گلی دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است که میتواند به تسکین التهاب و تحریک تولید کلاژن کمک کند. این گیاه برای درمان اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئیدی مفید است.
راه های پیشگیری از اسکار
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای پیشگیری از اسکار، مهم‌ترین قدم، مراقبت صحیح از زخم‌ها است. اولین قدم برای پیشگیری از به وجود آمدن زخم اسکار تمیز نگه داشتن زخم و استفاده از پانسمان های مناسب است. پانسمان نوین پیشنهاد ما برای تسریع در بهبود زخم شما است. در ادامه باید از فشار یا کشش بیش از حد بر ناحیه زخم خودداری کرد تا از گسترش اسکار جلوگیری کرد. استفاده از کرم‌های ضد اسکار، به‌ویژه کرم‌های حاوی سیلیکون و ویتامین E، میتواند به تسریع بهبود و کاهش احتمال تشکیل اسکار کمک کند. رعایت تغذیه مناسب نیز نقش مهمی در پیشگیری از اسکار دارد. مصرف ویتامین C و روی میتواند به تقویت فرآیند ترمیم بافت‌ها و کاهش خطر ایجاد اسکارهای شدید کمک کند.
عوارض اسکار پوست
زخم اسکار ممکن است عوارض متعددی را به دنبال دارد. عوارضی که به دنبال دارد عبارت اند از :
مشکلات زیبایی : یکی از شایع ترین عوارض زخم اسکار مشکلات زیبایی است، مخصوص اسکار هایی که در ناحیه صورت شکل میگیرد که میتواند باعث کاهش اعتماد به نفس و ناراحتی اجتماعی شوند.
محدودیت های عملکردی : زخم اسکار هایی که در نواحی ای از بدن ایجاد میشوند که در حرکت یا کشش پوست دخالت دارند، مانند مفاضل یا پوست های کشیده در نواحی شکم، میتواند باعث محدودیت های حرکتی شوند.
درد و خارش : بسیاری از اسکار ها به ویژه در مراحل اولیه ترمیم با درد یا احساس سوزش و خارش همراه هستند. اسکارهای برجسته به دلیل تولید زیاد کلاژن و سفت شدن بافت‌ها ممکن است به طور مداوم احساس ناخوشایندی ایجاد کنند.
تغییر رنگ پوست : اسکار های تازه معمولا قرمز یا بنفش هستند اما حتی پس از بهبودی کامل ممکن است پوست در ناحیه اسکاربه رنگ متفاوتی نسبت به پوست طبیعی بدن دارد.
سخن پایانی
در نهایت، مهم است که بدانید مراقبت صحیح از پوست و پیگیری درمان‌های مناسب میتواند تأثیر زیادی در کاهش شدت اسکارها داشته باشد. با شناسایی زخم‌ها در مراحل اولیه و مراجعه به متخصص پوست، میتوان از پیشرفت اسکار و مشکلات جانبی آن جلوگیری کرد. همچنین، آگاهی از روش‌های پیشگیری و درمان‌های نوین میتواند به شما کمک کند تا پوستی سالم‌تر و بدون جای زخم داشته باشید.
