چرا جراحی بای پس قلب ضروری است؟ دلایل اصلی نیاز به این جراحی

تا حالا به این فکر کردید که چرا جراحی بای پس قلب انجام میشود یا دلایل این جراحی چیست؟ امروز در این مقاله میخوام به صورت مفصل و جزئی به این موضوع بپردازیم. جراحی بای پس قلب یا پیوند عروق کرونر (CABG) برای درمان بیماری‌های عروق کرونر انجام می‌شود. علت شکل گیری این بیماری ، تجمع ماده مومی شکلی به اسم پلاک‌های چربی است که در داخل دیواره شریان‌های قلبی باعث تنگی و انسداد آن‌ها می‌شود. این جراحی با ایجاد مسیر جدیدی برای جریان خون، اکسیژن‌رسانی به عضله قلب را بهبود می‌بخشد. 

اول از همه بیاید با هم یه نگاه به دلایلی که باعث این بیماری میشوند بیندازیم:

عوامل مختلفی می‌توانند موجب این تجمع پلاک‌ها و در نتیجه نیاز به جراحی بای پس قلب شوند:

1. فشار خون بالا (هایپرتنشن):

فشار خون بالا باعث آسیب به دیواره‌های شریان‌ها می‌شود و می‌تواند سرعت تشکیل پلاک‌های چربی را افزایش دهد.

2. کلسترول بالا:

کلسترول LDL (کلسترول بد) در دیواره شریان‌ها رسوب کرده و پلاک‌های چربی تشکیل می‌دهد که موجب انسداد رگ‌ها می‌شود.

3. سیگار کشیدن:

سیگار کشیدن موجب آسیب به دیواره شریان‌ها و افزایش میزان پلاک‌ها در عروق کرونری می‌شود.

4. دیابت و مقاومت به انسولین :

دیابت می‌تواند منجر به التهاب در شریان‌ها و افزایش احتمال ایجاد پلاک‌های چربی شود. کنترل ضعیف قند خون نیز می‌تواند خطر بیماری‌های عروق کرونر را افزایش دهد.

5. چاقی:

اضافه وزن به ویژه چربی‌های شکمی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را از طریق افزایش فشار خون، دیابت و سطح کلسترول بالا افزایش دهد.

6. سبک زندگی کم تحرک:

عدم فعالیت بدنی و زندگی کم‌تحرک می‌تواند موجب افزایش وزن، فشار خون بالا، و افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود.

7. تاریخچه خانوادگی :

داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر را افزایش دهد.

8. استرس مزمن:

استرس مزمن می‌تواند منجر به فشار خون بالا و التهاب در شریان‌ها شده و خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

9. رژیم غذایی ناسالم:

مصرف بالای چربی‌های اشباع، غذاهای فرآوری‌شده و نمک می‌تواند به افزایش کلسترول خون و ایجاد پلاک‌ها در شریان‌های قلب منجر شود. در مجموع، این عوامل به هم مرتبط هستند و با ایجاد التهاب و آسیب در شریان‌های قلبی، شرایط را برای ایجاد بیماری‌های عروق کرونر و در نهایت نیاز به جراحی بای پس قلب فراهم می‌کنند.  

علائم این بیماری چیست؟

جراحی بای‌ پس قلب برای بازگرداندن جریان خون از طریق یک شریان مسدود شده در قلب انجام می‌شود. این جراحی ممکن است به‌عنوان درمان اورژانسی برای حمله قلبی انجام شود، اگر درمان‌های فوری دیگر مؤثر نباشند. پزشک شما ممکن است جراحی بای‌پس قلب را در موارد زیر توصیه کند:

• مسدود شدن شریان اصلی سمت چپ قلب که خون زیادی به عضله قلب می‌فرستد.
• تنگی شدید شریان اصلی قلب.
• درد شدید قفسه سینه ناشی از تنگی چند شریان قلب.
• بیش از یک شریان قلبی بیمار و عدم عملکرد مناسب حفره چپ پایین قلب.
• مسدود شدن شریان قلب که با آنژیوپلاستی قابل درمان نیست.
• آنژیوپلاستی با یا بدون استنت که نتیجه‌ای نداشته است. برای مثال، شریانی که پس از استنت گذاری دوباره باریک شده است.

  حالا بیاید مرحله به مرحله پیش برویم و روند جراحی بای پس قلب را متوجه بشویم:

مراحل جراحی بای پس قلب

1. آماده‌سازی بیمار:

قبل از عمل، بیمار باید ناشتا باشد. آزمایش‌های لازم مانند آنژیوگرافی، اکوکاردیوگرافی و آزمایش خون انجام می‌شود. همچنین، بیمار باید از مصرف داروهای رقیق‌کننده خون خودداری کند.

2. بیهوشی و دسترسی به قلب:

در اتاق عمل، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد. جراح برشی در امتداد استخوان سینه ایجاد می‌کند تا به قلب دسترسی پیدا کند.

3. برداشت رگ پیوندی:

رگ‌های سالم از قفسه سینه، ساق پا یا بازو برداشته می‌شوند تا به عنوان پیوند استفاده شوند.

4. اتصال رگ‌ها:

رگ‌های برداشته‌شده به بالای شریان مسدود شده متصل می‌شوند تا مسیر جدیدی برای جریان خون ایجاد کنند.

5. بازیابی عملکرد قلب:

در صورت استفاده از دستگاه بای پس قلبی-ریوی، ضربان قلب متوقف می‌شود و دستگاه وظیفه پمپاژ خون را بر عهده می‌گیرد. در برخی موارد، قلب بدون توقف ضربان عمل می‌کند.

6. پایان عمل و انتقال به بخش مراقبت‌های ویژه:

پس از اتمام عمل، بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شود تا تحت نظارت دقیق قرار گیرد.  

مراقبت‌های بعد از جراحی بای پس قلب

  حالا ما میدانیم که روند عمل جراحی بای پس قلب چگونه انجام میشود اما آیا مراقبت های پس از عمل دارد یا نه؟ در جواب این سوال باید بگم که بله و حتی میتوانیم اینجوری در نظر بگیریم که مراقبت های پس از عمل به مراتب مهم تر از خود عمل است. بعد از عمل شما را وارد بخش مراقبت های ویژه (ICU) میکنند و به مدت چند روز شما آنجا هستید تا علائم حیاتی شما رو کامل زیر نظر داشته باشند و بعد از آن دوره چند روزه شما رو به بخش عمومی انتقال میدهند. شما به مدت تقربیا یک هفته در بخش عمومی بیمارستان نگه داشته میشود و در طول آن دوره پرستار مراحلی که زیر برای شما توضیح میدم انجام میدهد:

1. کنترل درد:

استفاده از داروهای مسکن طبق دستور پزشک و مدیریت درد برای تسریع بهبودی.

2. مراقبت از محل جراحی:

تمیز و خشک نگه داشتن محل برش و مراقبت از آن برای جلوگیری از عفونت. در صورت استفاده از انواع محصولات درمان زخم، می‌توانید به خرید محصولات کلوپلاست بپردازید.

3. مراقبت تنفسی:

تنفس عمیق و استفاده از اسپیرومتر برای جلوگیری از مشکلات تنفسی.

4. فعالیت بدنی:

شروع حرکت‌های تدریجی مانند پیاده‌روی کوتاه برای بهبود گردش خون و جلوگیری از لخته شدن.

5. مراقبت از تغذیه:

رژیم غذایی سالم و مایعات کافی برای تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبودی.

6. مدیریت استرس:

کاهش اضطراب و استرس از طریق مشاوره و روش‌های آرام‌سازی.

7. مراقبت از داروها:

مصرف دقیق داروهای تجویز شده و پیگیری روند درمان.

8. مراقبت از سلامت روانی:

ارائه پشتیبانی روانی و کمک به بیمار در مواجهه با مشکلات روحی.

9. کنترل علائم حیاتی:

نظارت بر فشار خون، ضربان قلب، دمای بدن و تنفس برای جلوگیری از مشکلات.

10. آموزش به بیمار و خانواده:

آموزش نحوه مراقبت از خود پس از ترخیص و آگاهی از علائم هشداردهنده. این مراقبت‌ها در بیمارستان تحت نظارت تیم پزشکی و پرستاری انجام می‌شود و برای بازگشت سریع‌تر بیمار به زندگی عادی ضروری است.  

عوارض احتمالی

همان طور که خودتان بهتر میدانید هر جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد. در جراحی بای پس قلب، احتمال بروز عوارض زیر وجود دارد:

• خونریزی: در محل زخم یا درون بدن.
• عفونت: در محل برش یا درون بدن.
• آریتمی: اختلال در ریتم قلب.
• مشکلات تنفسی: به دلیل استفاده از دستگاه تنفس یا ضعف عضلات تنفسی.
• مشکلات کلیوی: کاهش عملکرد کلیه‌ها.
• اختلالات شناختی: مانند گیجی یا از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت.

  آیا خطر احتمالی مرگ بیمار در جراحی بای پس قلب است ؟ در جواب این سوال باید بگم بله، مانند هر عمل جراحی دیگری، در جراحی بای پس قلب نیزاحتمال مرگ بیماراست. با این حال، با پیشرفت‌های پزشکی و تکنولوژیک، میزان خطر در جراحی بای پس قلب به شدت کاهش یافته است. طبق گزارش‌ها، در بیمارستان‌های پیشرفته و برای بیمارانی که به درستی آماده‌سازی شده‌اند، میزان مرگ و میر در جراحی بای پس قلب در حدود 1-2 درصد است. در بیمارانی با وضعیت سلامت عمومی مناسب، این احتمال حتی پایین‌تر هم می‌تواند باشد.  

دکتر آرنار گیرسون، رئیس جراحی قلب در Yale Medicine "جراحی بای‌پس شریان کرونری یکی از رایج‌ترین جراحی‌ها در ایالات متحده است. وقتی برای بیماران مبتلا به بیماری پیچیده شریان کرونری انجام شود، نتایج عالی دارد که طول عمر بیماران را افزایش می‌دهد و نیاز به جراحی مجدد را در درازمدت کاهش می‌دهد."

Dr. Arnar Geirsson, Chief of Cardiac Surgery at Yale Medicine "CABG is one of the most common procedures performed in the U.S. When done for patients with complex coronary artery disease, it results in excellent outcomes, which prolongs patients’ lives and decreases the need for additional revascularization for the long term."

نتایج جراحی بای پس قلب

بیشتر بیماران بعد از جراحی بای پس قلب، بهبودی قابل توجهی را تجربه می‌کنند. اما میزان موفقیت و بهبود به عواملی مانند وضعیت سلامت کلی بیمار، نوع بیماری و میزان پیشرفت آن، و رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی بستگی دارد. در مجموع، بیماران پس از جراحی بای پس قادر به بازگشت به فعالیت‌های روزمره خود می‌شوند و کیفیت زندگی آن‌ها بهبود می‌یابد. با این حال، ضروری است که بیماران به‌طور مرتب با پزشک خود مشورت کنند و درمان‌های بعد از جراحی را به دقت دنبال کنند.  

طول عمر پس از جراحی بای پس قلب

بیشتر بیماران بعد از انجام جراحی بای پس قلب، به مدت طولانی به زندگی فعال و بدون درد ادامه می‌دهند. اما بهبود طول عمر به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به رعایت سبک زندگی سالم، مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون و دیابت، و پیگیری مستمر درمان‌ها اشاره کرد. مطالعات نشان می‌دهند که بیماران بعد از جراحی بای پس قلب به‌طور میانگین 10 تا 15 سال پس از جراحی زندگی سالم‌تری خواهند داشت، به شرطی که از توصیه‌های پزشکی پیروی کنند و مراقبت‌های بعد از عمل را جدی بگیرند.  

جایگزین‌های جراحی بای پس قلب

سوالی که پیش میاد این است که آیا حتمی باید عمل جراحی بای پس قلب انجام شود؟ باید بگم که در برخی شرایط، ممکن است جراحی بای پس قلب برای بیمار مناسب نباشد یا بیمار گزینه‌های درمانی دیگر را ترجیح دهد. در این مواقع، روش‌های جایگزین برای درمان بیماری‌های عروق کرونر وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. آنژیوپلاستی و استنت گذاری:

   • در این روش، یک کاتتر نازک وارد شریان مسدود شده می‌شود و پس از باز کردن آن، استنت (لوله فلزی کوچک) برای باز نگه‌داشتن شریان قرار داده می‌شود. این روش برای بیماری‌های عروق کرونر با مسدودیت کمتر مؤثر است.

2. دارودرمانی:

   • در برخی موارد، درمان‌های دارویی مانند رقیق‌کننده‌های خون، داروهای کاهش‌دهنده چربی خون (استاتین‌ها) و داروهای فشار خون می‌توانند به بهبود جریان خون در شریان‌های قلبی کمک کنند. این روش‌ها برای بیمارانی که در مراحل ابتدایی بیماری هستند، مفید خواهند بود.

3. درمان‌های نوین:

   • با پیشرفت‌های پزشکی، روش‌های جدیدتری نیز برای درمان بیماری‌های قلبی در حال معرفی است. روش‌هایی مانند درمان با سلول‌های بنیادی، درمان‌های ژنتیکی و درمان با لیزر هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارند، اما امید به ارائه گزینه‌های درمانی نوین بیشتر می‌شود.

توصیه‌ها و پیشگیری

حالا که با کل فراید عمل ، مراقبت های پس از عمل ، خطرات و عوازض عمل آشنا شدیم میتوانیم بریم سراغ روش های جلوگیری از نیاز به جراحی بای پس قلب یا کاهش خطر بیماری‌های قلبی، و با رعایت برخی نکات مهم ضروری است:

1. رژیم غذایی سالم:

   • مصرف مواد غذایی کم‌چرب، کم‌نمک و غنی از فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به سلامت قلب کمک کند.
   • کاهش مصرف گوشت‌های پرچرب و فست‌فودها از اهمیت بالایی برخوردار است.

2. ورزش منظم:

   • فعالیت‌های بدنی منظم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا می‌تواند به تقویت قلب و عروق کمک کند.
   • حداقل 30 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط به مدت پنج روز در هفته توصیه می‌شود.

3. کنترل فشار خون و قند خون:

   • فشار خون بالا و دیابت از عوامل خطر مهم برای بیماری‌های قلبی هستند. کنترل این شرایط از طریق دارو، رژیم غذایی و فعالیت بدنی، از بروز مشکلات قلبی جلوگیری می‌کند.

4. ترک سیگار و مصرف الکل:

   • سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. ترک این عادت‌ها از اقدامات اساسی در پیشگیری است.

5. مدیریت استرس:

   • استرس مزمن می‌تواند به سلامت قلب آسیب بزند. یادگیری روش‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌تواند مفید باشد.

6. معاینات دوره‌ای:

   • بررسی منظم سلامت قلب، به‌ویژه برای افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی دارند، ضروری است. آزمایش‌هایی مانند چکاپ سالانه، نوار قلب و اکوکاردیوگرافی می‌تواند از بروز مشکلات پیشگیری کند

این بود تمام موضوعاتی که باید درباره عمل جراحی بای پس قلب بدانید امیدوارم که این مطالب مفید بوده باشد و همیشه بدانید که پیشگیری بهتر از درمان است. آیا شما یا یکی از عزیزانتان به بیماری‌های قلبی مبتلا هستید؟ با مشاوره با پزشک متخصص قلب و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید از بروز مشکلات جدی قلبی جلوگیری کنید. اگر شما یا اطرافیانتان در حال مواجهه با مشکلات قلبی هستید، همین امروز با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین مسیر درمانی را برای حفظ سلامت قلب خود انتخاب کنید. اقدام کنید و سلامت قلب خود را امروز تضمین کنید.